ΠΡΟΤΥΠΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ
Α1. Η επιστημονική ειδίκευση είναι αναγκαία και χρήσιμη στο βαθμό που δεν καθίσταται αυτοσκοπός, αφού το έργο του συνειδητοποιημένου επιστήμονα προσανατολίζεται στο κοινό καλό. Όσο βαθύτερα όμως αυτός διερευνά έναν γνωστικό τομέα, τόσο ευκρινέστερα διακρίνει τη διασύνδεσή του με άλλους επιστημονικούς τομείς. Έτσι, προωθείται η διεπιστημονική έρευνα και δημιουργούνται σύνθετες επιστήμες, ενώ το αίτημα της ειδίκευσης συμπληρώνεται από αυτό της γνωστικής ενότητας, αφού για τις νέες ανακαλύψεις απαιτούνται διευρυμένοι γνωστικοί ορίζοντες. Επομένως, χρέος του επιστήμονα είναι να λειτουργεί ως ολοκληρωμένη προσωπικότητα που θα συμμετέχει στην κοινωνική ζωή και θα στοχεύει στην ανθρώπινη απελευθέρωση και όχι αποκλειστικά ως φορέας γνώσεων, χρήσιμος και εξαγοράσιμος,
(Οδηγίες: Όταν μας ζητείται να συμπτύξουμε τα νοήματα μέρους του κειμένου, εφαρμόζουμε ό, τι γνωρίζουμε ήδη για την περίληψη, αλλά σε μικρότερη κλίμακα. Δηλαδή, συντάσσουμε μία θεματική περίοδο στην οποία αναφέρουμε το θέμα των συγκεκριμένων παραγράφων το νόημα των οποίων παραθέτουμε. Έπειτα, παραθέτουμε με δικά μας λόγια σε δικό μας ύφος και ενιαίο κείμενο τις σημειώσεις που κρατήσαμε κατά την αρχική ανάγνωση του κειμένου, σε μορφή πλαγιοτίτλων, αποφεύγοντας να χρησιμοποιήσουμε τις αυτούσιες λέξεις- φράσεις του κειμένου καθώς επίσης και οικείο ύφος. Τέλος, εξετάζουμε αν έχουμε χρησιμοποιήσει κατάλληλα διαρθρωτικές λέξεις που να δείχνουν τη νοηματική σχέση των ιδεών. Περίληψη: 15 μονάδες => 07 περιεχόμενο, 03 έκφραση, 05 δομή, Ποινή 1-2 Μονάδες για υπέρβαση του ορίου των λέξεων)
Β1. Σ, Λ, Σ, Λ, Σ.
(Οδηγίες: Σε αυτές τις ασκήσεις ακόμα και αν δεν σας το ζητάει η εκφώνηση, καλό είναι να μη μένετε στη γενική εντύπωση που σας άφησε το κείμενο. Να εντοπίζετε πάντα τα χωρία που επιβεβαιώνουν ή όχι την πρόταση που σας δίνεται.)
Β2 Αναγκαίος όρος για να συμβάλει ο επιστήμονας στην απελευθέρωση των ανθρώπων από παράγοντες που τους καταδυναστεύουν είναι η συνειδητοποίηση και της κοινωνικής του αποστολής. Η καταπολέμηση της άγνοιας και του σκοταδισμού, των δεισιδαιμονιών, των ασθενειών, του φόβου και των ανισοτήτων είναι από τις βασικές προτεραιότητες του έργου του. Για να συμβεί όμως αυτό, οφείλει να συνειδητοποιήσει βαθιά την ευθύνη που έχει αναλάβει απέναντι στο κοινωνικό σύνολο και να εργάζεται μόνο για το κοινό όφελος, χωρίς να προτάσσει το προσωπικό του συμφέρον ή την φιλοδοξία του. Καθήκον του πρέπει να είναι να θέτει τις γνώσεις του και την εμπειρία του στην υπηρεσία της ανθρωπότητας και να λειτουργεί αποβλέποντας στην πρόοδο και την ευημερία της. Η συνειδητοποίηση αυτής της τεράστιας ευθύνης του απέναντι στην κοινωνία, την εθνική και την παγκόσμια, είναι μονόδρομος για την ορθή άσκηση του έργου του.
(Οδηγίες: Εντοπίζουμε το ζητούμενο στην εκφώνηση και απαντούμε μέσα στο όριο λέξεων που μας ζητείται. )
Β3α. Η συνοχή ανάμεσα στην 1η και τη 2η παράγραφο εξασφαλίζεται με τους εξής τρόπους:
α) με τη χρήση της διαρθρωτικής λέξης αντίθετα, που πιστοποιεί και τη νοηματική αντίθεση ανάμεσα σε αυτές τις δύο παραγράφους. και
β) με την επανάληψη λέξεων – φράσεων κλειδιών: επιστήμονας, επιστήμη, κοινωνική-κοινωνικά.
( Οδηγίες: Σε αυτές τις ασκήσεις, πάντα να εντοπίζετε το σκοπό για τον οποίο ο συντάκτης κάνει αυτή την επιλογή.)
Β3β. Παρένθεση- παράθεση παραδειγμάτων
ερωτηματικό- μετάβαση στο ζήτημα που αναλύεται
β. «Πόσοι, ωστόσο, από εμάς δεν διστάζουν να προσδώσουν ένα χαρακτηρισμό στη μία ή στην άλλη ανθρώπινη ομάδα;»: Ο συντάκτης εδώ χρησιμοποιεί ερώτηση για να καταστήσει τον προβληματισμό του ζωντανό και ταυτόχρονα να μεταβεί στο επόμενο ζήτημα που θα αναπτύξει.
«διαίρει και βασίλευε»: Ο συντάκτης εσωκλείει στα εισαγωγικά μία φράση- παροιμία που διατυπώνεται πάντα με αυτή τη μορφή.
«Από έναν υπέρμετρο φόβο της ομάδας που καταπιέζεται:» Ο συντάκτης εδώ χρησιμοποιεί τη διπλή τελεία για να παραθέσει διευκρινίσεις που θα καταστήσουν το λόγο του σαφέστερο.
(Οδηγίες: Σε αυτές τις ασκήσεις επιλέγουμε ποια στοιχεία θεωρίας ταιριάζουν στην κάθε περίπτωση.)
Β4. Β4. α. Να ξαναγράψετε την παρακάτω περιόδο παραλείποντας τα επίθετα. Τι πιστεύετε ότι αλλάζει ως προς το περιεχόμενο του χωρίου;
– Μία τέτοια ανακάλυψη θα ήταν το τέλος ενός κεφαλαίου στην ιστορία της ανθρώπινης προσπάθειας να κατανοήσει τον Κόσμο.
Το περιεχόμενο χάνει την αμεσότητά του και τη ζωντάνια του.
β. Να ετυμολογήσετε τις παρακάτω λέξεις και από το β΄ συνθετικό τους να γράψετε μία νέα σύνθετη λέξη.
Ευαισθητοποιημένος->ευαίσθητος+ ποιώ= παραποιώ
Ανατρέπεται-> ανά+ τρέπω= αποτρέπω
Συνειδητοποίηση-> συν+ ειδα+ ποιώ= τροποποιώ
Ιδιοτελή-> ίδιος+ τέλος= διατελώ
Επιλέξει-> επί+ λέγω= διαλέγω
Γ. Γ. Ο ποιητής θεωρεί πως η ζωή είναι «αυταξία», και πρέπει κανείς να την αντιμετωπίζει με τη σοβαρότητα που της αξίζει. Προτείνει επομένως έναν τρόπο ζωής, με βάση τον οποίο ο άνθρωπος οφείλει να αναλαμβάνει την ευθύνη των επιλογών του, να είναι αυτάρκης ,να σέβεται ο ίδιος τη ζωή, να είναι προσηλωμένος σε αυτή, επομένως να μην τη διασύρει στην υπηρεσία ύποπτων σκοπιμοτήτων. Επιπλέον, οφείλει να αγωνίζεται για τα πιστεύω του και να τα υπερασπίζεται με συνέπεια και με κάθε κόστος. Ειδικότερα, ως πνευματικός άνθρωπος/επιστήμονας, να εμφορείται από ανθρωπιστική διάθεση και να φτάνει μέχρι την αυτοθυσία για το καλό της Επομένως ο ποιητής προτάσσει μία δυναμική τοποθέτηση του ανθρώπου απέναντι στη ζωή, η οποία του εμπνέει αγώνες για υψηλά ιδανικά, σθεναρή αντίσταση ενάντια σε όσους τα επιβουλεύονται και δημιουργικότητα μέχρι τα βαθιά γεράματα. Άλλωστε, «αν δεν καώ εγώ, αν δεν καείς εσύ, αν δεν καούμε εμείς, πώς θα γενούνε τα σκοτάδια λάμψη; Σχετικοί κειμενικοί δείκτες: Η χρήση επαναλαμβανόμενου ποιητικού μοτίβου, που συνοψίζει το κεντρικό θέμα του ποιήματος: «Η ζωή δεν είναι παίξε γέλασε πρέπει να τήνε πάρεις στα σοβαρά (τόσο μα τόσο σοβαρά που…). Χρήση παρομοίωσης: «Πρέπει να τήνε πάρεις σοβαρά, όπως, να πούμε, κάνει ο σκίουρος» Σκίουρος: έξυπνο, επίμονο, διεκδικητικό ζώο, ευπροσάρμοστο, «πρωταθλητής της επιβίωσης». Άνθρωπος: ενεργητική στάση απέναντι στη ζωή, αγώνας για επιβίωση, διεκδίκηση καλύτερης ποιότητας ζωής.
(Οδηγίες: Διαβάζουμε πολύ προσεκτικά την εκφώνηση για να μη βγούμε εκτός θέματος. Πάντα χρησιμοποιούμε παραπομπές από το λογοτεχνικό κείμενο, ώστε να τεκμηριώσουμε την άποψή μας.
15 μονάδες => 07 περιεχόμενο, 05 έκφραση (συμπεριλαμβάνεται η αξιοποίηση κειμενικών δεικτών), 03 δομή, Ποινή 1 Μονάδα για υπέρβαση του ορίου των λέξεων!)
Δ. Προσφώνηση: Αξιότιμε κύριε,
Κυρίως θέμα
Υποχρεώσεις του επιστήμονα
√ να ερευνά προς όφελος του ανθρώπου
√ οι μελέτες του οφείλουν να έχουν γνώμονα το καλό του Ανθρώπου και της κοινωνίας
√ να κινούνται με γνώμονα τις ανθρωπιστικές αρχές κι αξίες, να συνδέονται με τον Ανθρωπισμό
√ να αντιδρά σε κάθε πείραμα ή κατασκευή που έχει στόχο να βλάψει ανθρώπους (πχ σύγχρονα οπλικά συστήματα)
√ να ελέγχει πολλάκις τα αγαθά που παρασκευάζονται ώστε να είναι βέβαιο ότι δε θα βλάψουν άθελά τους τον άνθρωπο (πχ κινητή τηλεφωνία)
√ να προάγει τη συνεργασία και τη συλλογικότητα
√ να ενημερώνει το κοινό/κοινή γνώμη για όσα το απειλούν.
√ ένας σημαντικός ρόλος του επιστήμονα είναι να ενημερώνει και να “διδάσκει”, εκλαϊκεύει τα πορίσματα της επιστήμης
√ μέσω των ΜΜΕ (ταινίες τεκμηρίωσης, συμμετοχή σε συναντήσεις, διαλέξεις και ημερίδες στις οποίες συμμετέχει γενικά κόσμος, να είναι δίπλα στον πολίτη
√ να “ανοιχτεί” στην κοινωνία και να μη “χάνεται” στις μελέτες και τις έρευνές του
√ να αντιδρά στις οικονομικές πιέσεις και τις “πουλημένες” έρευνες
√ να “ορθώνει το ανάστημά του”/αντιδρά σε συγκεκριμένες προτάσεις, να μην υποκύπτει σε πιέσεις για αλλοιωμένες έρευνες
√ μη γνωρίζει ότι κέντρο των ερευνών/εφαρμογών δεν είναι το οικονομικό κέρδος, αλλά το καλό της κοινωνίας
√ να μη θεωρεί ως αυτοσκοπό την προβολή και την οικονομική ευμάρεια
Επίλογος
Το ζήτημα που αναπτύξαμε είναι πολύ σημαντικό. Για ποιους λόγους;
(σύνοψη του περιεχομένου των ζητουμένων)
(Οδηγίες: Διαβάζουμε προσεκτικά την εκφώνηση και εντοπίζουμε το επικοινωνιακό πλαίσιο, τα δεδομένα και τα ζητούμενα. Έπειτα, φτιάχνουμε ένα σχεδιάγραμμα στο πρόχειρό μας με τα βασικά σημεία που θα αναπτύξουμε.
Έκθεση: 30 μονάδες: 12 μονάδες περιεχόμενο, 08 μονάδες μορφή, 10 μονάδες δομή Ποινή 1 Μονάδα για υπέρβαση του ορίου των λέξεων! (+/- 01 μονάδα ανάλογα με την εικόνα του γραπτού)
Καλή τύχη!
Επιμέλεια:
Κατερίνα Παπούλη, Φιλόλογος
Leader Teacher του τομέα Έκθεσης- Λογοτεχνίας
