ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ – ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2022
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ
Σχολιασμός Θεμάτων: Τα θέματα της ιστορίας ανθρωπιστικών σπουδών,στα οποία κλήθηκαν να εξεταστούν οι μαθητές της Γ΄Λυκείου,φαίνονται βατά,διαβαθμισμένης δυσκολίας και με ερωτήσεις που καλύπτουν ολόκληρη την ύλη του σχολικού εγχειριδίου.Οι καλά προετοιμασμένοι μαθητές θα κατάφεραν να ανταποκριθούν και να πετύχουν μια υψηλή βαθμολογία.
Ακολουθούν οι λύσεις των θεμάτων.
ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
ΘΕΜΑ Α1
Α. Φροντιστήριο της Τραπεζούντας:Το φροντιστήριο της Τραπεζούντας ήταν ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα,το οποίο δημιούργησε το 1682 ο μεγάλος δάσκαλος Σεβαστός Κυμινήτης και η λειτουργία του διήρκεσε έως το 1922 παρά τις άσχημες συνθήκες,συμβάλλοντας στην ηθική ανάταση των Ελληνοποντίων και στην ενίσχυση της εθνικής τους συνείδησης.
Β. Κοινοβουλευτική ομάδα των Ιαπώνων:Ήταν ένα πολιτικό μόρφωμα το οποίο ιδρύθηκε από τον Δημήτριο Γούναρη το 1906 και είχε ως επίκεντρο στην κριτική του ,την ανικανότητα των πολιτικών να προσαρμοστεί στις εξελίξεις της κοινωνίας.Τελικά,δεν κατάφερε να συνεχίσει για πολύ τη λειτουργία του και διαλύθηκε το έτος 1908.
Γ. Εθνικόν Κομιτάτον:Ήταν ένας σχηματισμός πολιτικής φύσεως με μικρότερη εμβέλεια από εκείνη των πεδινών και των ορεινών ,που συστάθηκε από τον Δεληγιώργη ο οποίος ήταν υποστηρικτής του εκσυγχρονισμού,του κοινοβουλευτισμού και της οικονομικής ανόρθωσης.Πραγματοποίησε ακόμα μεταρρυθμίσεις στον στρατό και συνέβαλε στην πολιτισμική εξάπλωση στην Οθωμανική αυτοκρατορία.
ΘΕΜΑ Α2
Α. Σ
Β. Λ
Γ. Λ
Δ. Σ
Ε. Σ
ΘΕΜΑ Β1
(σελ.80 του βιβλίου)
Το κόμμα του Χαρίλαου Τρικούπη από το 1875 παρουσίασε ένα πρόγραμμα προκειμένου να εκσυγχρονιστεί η χώρα και ήταν πολύ κοντα στο σκεπτικό του Κουμουνδούρου.Το πρόγραμμα αυτό προέβλεπε:Να συγκροτηθεί ένα κράτος δικαίου,δηλαδή ένα κράτος όπου η λειτουργία των θεσμών θα ρυθμίζονται από νόμους που έχουν θεσπιστεί από το κράτος.Ακόμα,προέβλεπε τον εξορθολογιμό της διοίκησης ,ο οποίος αφορούσε στον καθορισμό των δημοσίων υπαλλήλων με σκοπό να αποτραπεί η ευνοιοκρατία.Επιπροσθέτως,επεδίωκε να αναπτυχθεί η οικονομία και να ενισχυθεί η γεωργία,και,τέλος,να βελτιωθεί η άμυνα και η υποδομή που αφορούσε στο συγκοινωνιακό δίκτυο.Οι προσπάθειες που έγιναν για να υλοποιηθεί το παραπάνω πρόγραμμα ήταν οι εξής:α)μεταβολές στην οργάνωση και ενίσχυση των οικονομικών με την αύξηση των φόρων και τη σύναψη δανείων και β)προσπάθεια για παροχή κινήτρων στον ιδιωτικό τομέα προκειμένου να κάνουν επενδύσεις.Το πρόγραμμα ακολουθήθηκε πιστά,όμως εξάντλησε οικονομικά τους πολίτες και ο προυπολισμός επιβαρύνθηκε σημαντικά με αποτέλεσμα το 1893 το κράτος να κηρύξει πτώχευση.
ΘΕΜΑ Β2
(σελ.154 βιβλίου)
α)Η επιτροπή αποκατάστασης των προσφύγων έκρινε πως έπρεπε να γίνει διάκριση στην αποκατάσταση των προσφύγων σε αγροτική και σε αστική.Αν και οι πιο πολλοί πρόσφυγες ,στην πατρίδα τους ασκούσαν επαγγέλματα αστικής φύσεως ,το κυρίως βάρος δόθηκε στη γεωργία.Αυτό συνέβη,διότι: • υπήρχαν τα μουσουλμανικά κτήματα (κυρίως στη Μακεδονία, αλλά και στην Κρήτη, τη Λέσβο, τη Λήμνο και αλλού), • αγροτική αποκατάσταση ήταν ταχύτερη και απαιτούσε μικρότερες δαπάνες, • η ελληνική οικονομία βασιζόταν ανέκαθεν στη γεωργική παραγωγή, • υπήρχε η πολιτική σκοπιμότητα της αποφυγής κοινωνικών αναταραχών με τη δημιουργία γεωργών μικροϊδιοκτητών αντί εργατικού προλεταριάτου.
Β) Δόθηκε προτεραιότητα στην εγκατάσταση των προσφύγων στη Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη καθώς: ◊ ήταν δυνατόν να χρησιμοποιηθούν τα μουσουλμανικά κτήματα και τα κτήματα των Βουλγάρων μεταναστών (σύμφωνα με τη συνθήκη του Νεϊγύ). Αυτό θα καθιστούσε τους πρόσφυγες αυτάρκεις σε σύντομο χρονικό διάστημα και θα συντελούσε στην αύξηση της αγροτικής παραγωγής, ◊ θα καλυπτόταν το δημογραφικό κενό που είχε δημιουργηθεί με την αναχώρηση των Μουσουλμάνων και των Βουλγάρων και τις απώλειες που προκάλεσαν οι συνεχείς πόλεμοι (1912-1922). Επιπλέον, έτσι εποικίζονταν παραμεθόριες περιοχές .
ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΘΕΜΑ Γ1
(σελ.147-149 βιβλίου)
Στην απογραφή του 1928 καταγράφηκαν 1.220.000 πρόσφυγες. Οι αρρώστιες κατέβαλλαν τους πρόσφυγες που ήταν ταλαιπωρημένοι, πρόχειρα στεγασμένοι και υποσιτίζονταν. Ο τύφος, η γρίπη, η φυματίωση (κυρίως στις πόλεις) και η ελονοσία (κυρίως στην ύπαιθρο) τους θέριζαν . Σύμφωνα με στοιχεία της Κοινωνίας των Εθνών, ένας σημαντικός αριθμός προσφύγων πέθαναν μέσα σ’ ένα χρόνο από την άφιξή τους στην Ελλάδα. Εκτός από τις αρρώστιες, οι πρόσφυγες ήταν και ψυχικά τραυματισμένοι από την απώλεια συγγενών και φίλων, της πατρογονικήςγης και του ευρύτερου κοινωνικού χώρου όπου είχαν ζήσει.
Στην αρχή το κράτος αντιμετώπισε με τα μέσα που διέθετε τις πρώτες στοιχειώδεις και πιεστικές ανάγκες των προσφύγων: διατροφή, προσωρινή στέγαση,ιατρική περίθαλψη. Κινητοποιήθηκαν επίσης ιδιώτες, ατομικά ή οργανωμένα.Αποφασιστική, ιδιαίτερα για την ιατρική περίθαλψη και την παροχή φαρμάκων,υπήρξε η δραστηριοποίηση στην Ελλάδα ξένων φιλανθρωπικών οργανώσεων.
Διενεργήθηκαν έρανοι, οργανώθηκαν πρόχειρα συσσίτια και έγινε προσπάθειαγια καθημερινή διανομή ψωμιού, παροχή ρουχισμού και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης.
Με την άφιξη των προσφύγων, το έργο της προσωρινής στέγασης ανέλαβε τοΥπουργείο Περιθάλψεως, που ενισχύθηκε με έκτακτο προσωπικό. Στη συνέχεια το Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων (ιδρύθηκε το Νοέμβριο του 1922) ανήγειρε ξύλινα παραπήγματα για τη στέγαση των προσφύγων. Πλήθος ξεπρόβαλαν οι αυτοσχέδιες κατασκευές που χρησίμευαν ως προσωρινά καταλύματα (καλύβες,παράγκες, σκηνές) γύρω από τις πόλεις, σε πλατείες ή στα κενά οικόπεδα τωνεκκλησίες και τζαμιά, στρατώνες, θέατρα, δημόσια κτίρια, αποθήκες, υπόγεια.
Επιτάχθηκαν τα άδεια σπίτια σε όλη την Επικράτεια. Καταλήφθηκαν ακόμη και κατοικούμενοι χώροι, οι ένοικοι των οποίων μοιράστηκαν την κατοικία τους με τους πρόσφυγες.
Σύμφωνα με το κείμενο Α,γίνεται αναφορά στην περιπλάνηση των οικογενειών των προσφύγων για πολλές μέρες,αφού είχαν αποβιβαστεί στον Πειραιά,μέχρι να βρουν μια προσωρινή στέγη στην Αθήνα,η οποία ήταν κοτέτσι. Ακόμα,στο κέιμενο Γ,αναφέρονται σχετικά με τα παραπάνω,τα αυτοσχέδια προσφυγικά στρατόπεδα ,όπου ζούσαν πρόσφυγες σε σκηνές στον χώρο του Ολυμπίου Διός και οι εθελοντές τους έδιναν τα απαραίτητα ,όπως ψωμί και κουβέρτες για να μπορέσουν να επιβιώσουν.
Στο κείμενο Α εν συνεχεία,γίνεται λόγος για την προσωρινή διαμονή των προσφύγων, κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται από το σχολικό εγχειρίδιο.Συγκεκριμένα,αναφέρεται πως για την προσωρινή διαμονή των προσφύγων χρησιμοποιήθηκαν πάρα πολλοί χώροι ,όπως κεντρικές πλατείες,δρόμοι,θέατρα,δημόσιες υπηρεσίες ,ξενοδοχεία,λουτρά,αποθήκες ,υπόστεγα και διάδρομοι των ξενοδοχείων.Το κείμενο Β΄,συμπληρώνει με τη μαρτυρία της Χαιδεμένου,πως αν δεν υπήρχε διαθέσιμος δημόσιος χώρος για τους πρόσφυγες ,οι φτωχοί άνθρωποι της περιοχής, τους παρείχαν οποιαδήποτε βοήθεια μπορούσαν.
ΘΕΜΑ Δ1
(σελ.209-210 βιβλίου)
Η πρώτη κρίση κορυφώθηκε στις 18 Μαρτίου 1901, όταν ο Γεώργιος απέλυσε τον Βενιζέλο από το αξίωμα του υπουργού. Για να υποστηρίξει τις απόψεις του στο εθνικό ζήτημα της Κρήτης, ο Βενιζέλος δημοσίευσε στην εφημερίδα «Κήρυξ» των Χανίων, που ο ίδιος εξέδιδε, πέντε πολύκροτα άρθρα, με το χαρακτηριστικό τίτλο «Γεννηθήτω φως». Ο Γεώργιος ακολούθησε πολιτική αδιαλλαξίας και προχώρησε σε μέτρα περισσότερο αυταρχικά, με την απαγόρευση της ελευθεροτυπίας και με διώξεις και φυλακίσεις διακεκριμένων μελών της κρητικής αντιπολίτευσης.
Κάτω από τις συνθήκες αυτές, τα πολιτικά πράγματα στην Κρήτη οδηγήθηκαν σε πλήρες αδιέξοδο και όλες οι προσπάθειες συνδιαλλαγής των αντίπαλων πολιτικών μερίδων ναυάγησαν. Γύρω από τον Βενιζέλο συνασπίστηκαν όσοι ήταν δυσαρεστημένοι από την αυταρχική πολιτική του Πρίγκιπα και σχηματίστηκε μια ισχυρότατη «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις». Έμπιστοι συνεργάτες του Βενιζέλου
ήταν ο Κ. Φούμης και ο Κ. Μάνος. Οι τρεις αυτοί αποτέλεσαν μια τριανδρία, που δεν δίστασε να προχωρήσει σε δυναμική αναμέτρηση με τον Πρίγκιπα. Στο τέλος του 1904 έληξε η περίοδος της Γενικής Συνέλευσης και προκηρύχθηκαν εκλογές για την ανάδειξη 64 βουλευτών. Σύμφωνα με το σύνταγμα, ακόμη θα διορίζονταν απευθείας από τον Πρίγκιπα. Η αντιπολίτευση αποφάσισε να μη συμμετέχει στις εκλογές αυτές, κατήγγειλε τα ανελεύθερα μέτρα του Πρίγκιπα και κάλεσε το λαό σε αποχή. Η κατάσταση εκτραχύνθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 1905, όταν η τριανδρία της αντιπολίτευσης και 15 άλλοι επιφανείς πολιτευτές συνέταξαν και υπέγραψαν προκήρυξη, με την οποία ζητούσαν μεταβολή του συντάγματος της Κρητικής Πολιτείας. Η προκήρυξη αυτή είναι το
πρώτο επίσημο επαναστατικό κείμενο, το προμήνυμα της επανάστασης του Θερίσου.
Με βάση το κείμενο Α,ο Ελευθέριος Βενιζέλος,προέβη στη δημοσίευση πέντε άρθρων προκειμένου να δείξει τη στάση του πάνω στο κρητικό ζήτημα και να απαντήσει στα δημοσιεύματα που κυκλοφορούσαν και τον αποκαλούσαν προδότη.Επιπλέον,θεωρούσε το ότι είχε αποπεμφθεί από το υπουργείο Δικαιοσύνης,ως ένα καλό πρόσχημα ώστε να καλύψει ο Γεώργιος τις αποτυχίες του.Έτσι,λοιπόν,ο Βενιζέλος έγινε το μαύρο πρόβατο ,δηλαδή το θύμα της υπόθεσης αυτής.
Στο κείμενο Β που ακολουθεί ,παρατηρούμε τα αίτια σχηματισμού της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως.
Ο πρίγκιπας Γεώργιος,μην μπορώντας να προωθήσει το αίτημα της ένωσης ξεσήκωσε αντιδράσεις προς το πρόσωπό του από την αντιπολίτευση.Ο Βενιζέλος,προσπάθησε να συγκεντρώσει όλες τις δυνάμεις ,αλλά η απορριπτική στάση από την Αρμοστεία για διάλογο και συμβιβασμό προκάλεσε κλονισμό στη λαική ενότητα της Κρήτης.
Η μεγάλη αντιπαράθεση προκύπτει από το κείμενο Γ και την προκήρυξη της Ηνωμένης Αντιπολίτευσης.Σε πρώτο στάδιο,γίνεται προβολή του στόχου για ένωση της Ελλάδας με την Κρήτη και σε περίπτωση που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί,τότε θα ζητηθεί η αλλαγή του καθεστώτος της αυτονομίας του νησιού.Σε περίπτωση που κι αυτό δεν εκπληρωθεί,το επόμενο βήμα θα είναι οι υπογεγραμμένοι να επιχειρήσουν την αναθεώρηση του συντάγματος ,ώστε να μοιάζει στο ελληνικό .Η προκήρυξη κλείνει,με δύο αναφορές ,η μία σχετίζεται με το ότι τα αιτήματα θα προωθηθούν με λαικές συσπειρώσεις και η δεύτερη αφορούσε στον Γεώργιο και το ότι δεν υπάρχει πρόθεση για την ανατροπή του,αλλά σε περίπτωση που συμβεί,θα διώξουν κάθε μη Έλληνα κυβερνήτη.
Υπεύθυνη καθηγήτρια, Κουτσογούλα Μαρία, Φιλόλογος
