Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας
«Μήγαρις έχω τίποτε άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα;»
Διονύσιος Σολωμός
Η 9η Φεβρουαρίου, μέρα μνήμης για τον Διονύσιο Σολωμό, καθιερώθηκε από το 2017 ως Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας. Η ημέρα εορτάζεται με εκδηλώσεις και δράσεις, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, που αναδεικνύουν τον πλούτο και τον ρόλο της ελληνικής στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου πολιτισμού.
Η ελληνική γλώσσα από τη στιγμή της εμφάνισής της ποτέ δεν σταμάτησε να μιλιέται. Την ισχυρή πεποίθηση ότι η γλώσσα μας έχει αδιάσπαστη συνέχεια από την αρχαιότητα ως σήμερα εξέφρασε ο Γεώργιος Σεφέρης κατά την εκφώνηση του λόγου του στην τελετή για την απονομή του βραβείου Νόμπελ: « …Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται. Δέχτηκε τις αλλοιώσεις που δέχεται καθετί ζωντανό, αλλά δεν παρουσιάζει κανένα χάσμα…».
Το αλφάβητο της ελληνικής αποτέλεσε τη μήτρα των ευρωπαϊκών αλφαβήτων. Ο γλωσσικός της πλούτος της επιβίωσε ανά τους αιώνες και, κατά μια έννοια, υπήρξε η «μητρική» γλώσσα των ευρωπαϊκών γλωσσών.
Εκατομμύρια επιστημονικοί όροι έχουν ελληνική προέλευση και όπως παρατηρεί η ελληνίστρια Ζακλίν ντε Ρομιγύ: «Ανατρέχουν στα ελληνικά για να ονομάσουν τις σύγχρονες ανακαλύψεις και εφευρέσεις (από την ευθανασία μέχρι τον μεταβολισμό), χωρίς να αναφέρουμε τους πυραύλους ή τους μεγάλους επιστημονικούς στόχους που ονομάζονται “Αριάδνη” ή “Ερμής”».
Η γλώσσα, όμως, εμπεριέχει και την ιδεολογία του λαού που τη μιλάει και μέσω της διάδοσης της ελληνικής οι λαοί εμποτίστηκαν με αιώνιες ιδέες όπως η δημοκρατία, ο διάλογος, η διαπραγμάτευση, ο πολίτης, η δικαιοσύνη, η ελευθερία κ.ά. που οριοθέτησαν και διαμόρφωσαν την ευρωπαϊκή πολιτική σκέψη και ιδεολογία.
Η ελληνική είναι μια γλώσσα σε διαρκή κίνηση, εμπλουτίζεται, ανανεώνεται, δανείζει και δανείζεται λέξεις. Είναι μια γλώσσα ζωντανή που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της εποχής. Έχει λοιπόν μεγάλη σημασία το πώς επιβιώνει και ποιες είναι οι αντοχές της. Πώς μεταδίδεται ο πλούτος της στους νέους ανθρώπους, πώς διδάσκεται στο σχολείο, πώς καλλιεργείται μέσω της διδασκαλίας η κριτική σκέψη, η δημοκρατική αντίληψη και η ανταλλαγή εποικοδομητικών απόψεων;
Χρέος όλης της εκπαιδευτικής κοινότητας είναι να διαμορφώσουν τέτοιες συνθήκες που η καλλιέργεια της γλώσσας μας και η διατήρησή της να αποτελεί μεράκι για τους διδάσκοντες και χαρά για τους διδασκόμενους.
Team Arnos
Μας είπαν για την Ελληνική Γλώσσα...
Η Παγκόσμια ημέρα Ελληνικής Γλώσσας είναι μια μέρα που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αφορμή ώστε εμείς οι δάσκαλοι να προσπαθήσουμε να τονίσουμε στους μαθητές μας την αξία της και τη σπουδαιότητά της.
Να τους τονίσουμε πως δεν πρέπει να την «πληγώνουν» με τη χρήση ξένων λέξεων είτε στην ομιλία τους είτε στο γραπτό τους λόγο.
Να τους προτρέψουμε να πλουτίζουν το λεξιλόγιο τους με κάθε τρόπο, διαβάζοντας λογοτεχνικά βιβλία, διαβάζοντας άρθρα κ.ά.
Να αποτελέσουμε εμείς οι ίδιοι το παράδειγμα χρησιμοποιώντας λέξεις που δεν θα είναι κοινότυπες για να τους κεντρίσουμε την περιέργεια να μας ρωτούν και να μαθαίνουν, να τους διδάσκουμε πιο πολύ λεξιλόγιο.
Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχηθώ, η επόμενη επέτειος για της γλώσσα μας ,να μας βρει πιο πλούσιους γλωσσικά. Κουτρουμάνη Πόλυ, φιλόλογος
Έλληνας εξωτερικού
Βγήκε εκτός της πατρίδας του και διάνοιξε τους ορίζοντας και τα επενδυτικά του σχέδια.
Διεύρυνε τον κύκλο του, στόλισε το σπίτι του, και απέστειλε σε όλους τους αγαπημένους του από ταιριαστά δώρα.
Περπάταγε σε καλοφτιαγμένα πάρκα, πλατιά πεζοδρόμια, και λάμβανε άμεσες απαντήσεις από δημόσιους φορείς. Άρχισε να γίνεται νομοταγής– να προσαρμόζεται, και συνήθισε να κάνει τις καθημερινές κινήσεις με γάντια, χωρίς να του πέφτουν τα αντικείμενα. Απέκτησε αλλαξιές με εσωθερμικά ρούχα, και έμαθε να μοιράζεται κουζίνα και μπάνιο με ξένους ανθρώπους. Ενώ όλα στην προσαρμογή του πήγαν τόσο καλά, του λείπει ένα πράγμα. Να μιλά και να εκφράζεται στα Ελληνικά. Είχε κάνει την έξυπνη κίνηση να γεμίσει την ασφυχτικά γεμάτη βαλίτσα του με βιβλία λογοτεχνίας, που τόσο καιρό πια τα έχει διαβάσει αμέτρητες φορές. Τριγυρίζει στα βιβλιοπωλεία και τις κοινότητες Ελλήνων, μήπως τυχόν κατορθώσει και βρει άλλο ένα. Εγγράφεται στις πλατφόρμες ηλεκτρονικών βιβλίων και κατασπαράζει κάθε ανάγνωσμα. Η σύντροφος του και μερικοί κοντινοί, θαυμάζουν και τα κείμενα που αναρτά ο ίδιος στα Αγγλικά. Προσπαθεί να μοιραστεί βλέπεις την αγάπη του για το γράψιμο, και για τον λόγο αυτό πασχίζει να μεταφράσει τα νοήματα της ζωής του σε μια γλώσσα που παίζει στα δάχτυλα μεν, δεν είναι όμως η γλώσσα της ψυχής του δε.
Μελετά αρχαία ελληνικά και αρπάζει λέξεις που ρίχνει στα αναγνώσματα του. Ο κύκλος του τον έχει καταλάβει, όμως δεν θα καταφέρει ποτέ να τον διαβάσει.
Maria Savvidi, PhD(c) University of West Attica
«Ει θεοί διαλέγονται, την των Ελλήνων γλώττη χρώνται».
«Εάν μιλάνε οι Θεοί , σίγουρα την ελληνική γλώσσα χρησιμοποιούν»
Κικέρων, Ρωμαίος ρήτορας & πολιτικός (106-43 π.Χ.)
Η ελληνική γλώσσα, που τόσο έχει υμνηθεί από αρχαίους και σύγχρονους διανοητές, μένει γατζωμένη παρά τις αλλαγές που υπέστη στην καρδιά των Ελλήνων, ως συστατικό στοιχείο του πολιτισμού μας και του τόπου μας.
Η ιστορική της συνέχεια και ο λεξιλογικός και εκφραστικός της πλούτος συντρόφευσε τους εραστές των γραμμάτων και ενέπνευσε σπουδαίους συγγραφείς, όπως τον Οδυσσέα Ελύτη .
Είναι το αδιάσειστο στοιχείο της ενότητας και ιστορικής συνέχειας του τόπου μας. Χρέος όλων μας λοιπόν να σταθούμε αντάξιοι της.
Μελετώντας την ελληνική γλώσσα μαθαίνουμε την Ελλάδα!!!
Όλγα Βεντούρη, φιλόλογος
ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ ( 1912 – 1991)
Η Ελληνική γλώσσα
Το ποίημα ανήκει στον ποιητή Νικηφόρο Βρεττάκο και περιλαμβάνεται στη συλλογή «Εκκρεμής δωρεά, τόμος Γ΄, εκδ. Τρία φύλλα, Αθήνα 1986.
Όταν κάποτε φύγω από τούτο
το φως θα ελιχθώ προς τα πάνω
όπως ένα ρυάκι που μουρμουρίζει.
Κι αν τυχόν κάπου ανάμεσα
στους γαλάζιους διαδρόμους
συναντήσω αγγέλους,
θα τούς μιλήσω ελληνικά,
επειδή δεν ξέρουνε γλώσσες.
Μιλάνε μεταξύ τους με μουσική.
Το ποιητικό υποκείμενο εξαίρει το μεγαλείο της ελληνικής γλώσσας. Με λυρισμό αλλά αποφεύγοντας τα πολλά επίθετα και αξιοποιώντας τα ουσιαστικά (γλώσσα, μουσική, φως, άγγελοι) εκφράζει τον θαυμασμό του στη γλώσσα που του έχει δοθεί Γι΄ αυτόν είναι εργαλείο ψυχής και υμνεί τη μοναδική μουσικότητά της. Σπουδαίοι συγγραφείς, μουσικοί , φιλόσοφοι έχουν πολλές φορές τονίσει ότι η μουσικότητα της Ελληνικής συναγωνίζεται εκείνη του σύμπαντος. Μέσα από το ποίημα αναδεικνύεται και αυτό το στοιχείο της Ελληνικής. Γράφει για μια γλώσσα που τη μιλούν μόνο οι άγγελοι και με τον πλούτο, την ακρίβεια και την σπιρτάδα της έχει αντέξει στο πέρασμα των χρόνων και έχει αναδειχθεί αθάνατη. Έχει ξεπεράσει τα όρια του τόπου και του χρόνου και έχει καταφέρει να μπολιάσει όλες τις γλώσσες με την εκφραστική της δύναμη.
Μαρία Χρήστου, φιλόλογος
Παγκόσμια ημέρα της ελληνικής γλώσσας
9 Φεβρουαρίου σήμερα και είναι η παγκόσμια ημέρα της ελληνικής γλώσσας, μιας γλώσσας παρούσας εδώ και 3000 χρόνια περίπου. Είναι μια γλώσσα ζωντανή, εξελισσόμενη στο διάβα των αιώνων. Είναι μια γλώσσα που έχουν καταθέσει τα πιο βαθιά τους συναισθήματα η Σαπφώ, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Γιάννης Ρίτσος. Είναι μια γλώσσα λυρική και συνάμα στιβαρή. Είναι η γλώσσα που περικλείει το ρήμα «ευφραίνομαι», αλλά και το ρήμα «κριντζάρω» για να καλύψει τις ανάγκες των νεαρότερων ομιλητών της.
Είναι, τέλος, μια γλώσσα ικανή να προσαρμόζεται πάντοτε στις ανάγκες της κάθε εποχής και του κάθε ομιλητή της, γιατί είναι η μητρική μας γλώσσα!
Αποστόλου Μαρία, Φιλόλογος
