ΠΡΟΤΥΠΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ
Α. Ο συντάκτης του κειμένου αναφέρεται στους κινδύνους που απειλούν τη
δημοκρατία. Συγκεκριμένα, αναφέρει ως πρώτο τέτοιο κίνδυνο την όλο και
περισσότερη επίδειξη αδιαφορίας για το δημόσιο βίο και συμμετοχής του ατόμου σε δημόσιες υποθέσεις ως αποτέλεσμα του υλικού ευδαιμονισμού που επικρατεί. Ο πολίτης επαφίεται στον επαγγελματία πολιτικό για την επίλυση των προβλημάτων του, ενώ και η βαθιά κρίση στη λειτουργία των κομμάτων και η λειτουργία των ΜΜΕ που μεταξύ άλλων ενισχύουν έναν κίνδυνο ακόμα, τον λαϊκισμό, συγκαταλέγονται ανάμεσα στους κινδύνους. Τέλος, η οικονομική κρίση αποτελεί έναν ακόμα πολύ σοβαρό κίνδυνο, αφού λειτουργεί ενισχυτικά για όλους τους παραπάνω.
(Οδηγίες: Όταν μας ζητείται να συμπτύξουμε τα νοήματα μέρους του κειμένου,εφαρμόζουμε ό, τι γνωρίζουμε ήδη για την περίληψη, αλλά σε μικρότερη κλίμακα. Δηλαδή, συντάσσουμε μία θεματική περίοδο στην οποία αναφέρουμε το θέμα των συγκεκριμένων παραγράφων το νόημα των οποίων παραθέτουμε. Έπειτα, παραθέτουμε με δικά μας λόγια σε δικό μας ύφος και ενιαίο κείμενο τις σημειώσεις που κρατήσαμε κατά την αρχική ανάγνωση του κειμένου, σε μορφή πλαγιοτίτλων, αποφεύγοντας να χρησιμοποιήσουμε τις αυτούσιες λέξεις- φράσεις του κειμένου καθώς επίσης και οικείο ύφος. Τέλος, εξετάζουμε αν έχουμε χρησιμοποιήσει κατάλληλα διαρθρωτικές λέξεις που να δείχνουν τη νοηματική σχέση των ιδεών. Περίληψη: 15 μονάδες => 07 περιεχόμενο, 03 έκφραση, 05 δομή, Ποινή 1-2 Μονάδες για υπέρβαση του ορίου των λέξεων)
Β1. α » σωστό β » σωστό γ » λάθος δ » σωστό ε » σωστό
(Οδηγίες: Σε αυτές τις ασκήσεις ακόμα και αν δεν σας το ζητάει η εκφώνηση,καλό είναι να μη μένετε στη γενική εντύπωση που σας άφησε το κείμενο. Να εντοπίζετε πάντα τα χωρία που επιβεβαιώνουν ή όχι την πρόταση που σας δίνεται.)
Β2. Οι συγγραφείς των δύο κειμένων αναφέρονται στη δημοκρατία ως ύψιστης μορφής δημοκρατικού πολιτεύματος, που όμως μπορεί να απειληθεί από τη στάση των πολιτών. Ειδικότερα, στο κείμενο 1 αναφέρεται ότι όταν οι πολίτες αδιαφορούν για τα κοινά, μπορούν να αφήσουν χώρο στις ακραίες θέσεις να επικρατήσουν. Στο κείμενο 2, ωστόσο, αναφέρεται ως κίνδυνος η αντίληψη των ανθρώπων ότι η δημοκρατία είναι ένα αλάνθαστο πολίτευμα. Το γεγονός αυτό έχει ως συνέπεια ο κρατικός μηχανισμός να γίνεται άτεγκτος και σε ορισμένες περιπτώσεις σκληρός και να οδηγείται σε αυταρχικές συμπεριφορές.
(Οδηγίες: Εντοπίζουμε το ζητούμενο στην εκφώνηση και απαντούμε μέσα στο όριο λέξεων που μας ζητείται. )
Β3. α. προσανατολισμούς = κατευθύνσεις,
συμβάλουν = συντείνουν,
τέλειο = ολοκληρωμένο,
προσαρμοστούν = εγκλιματιστούν,
απρόοπτο = απροσδόκητο
( Οδηγίες: Σε αυτές τις ασκήσεις, πάντα να εντοπίζετε τις λέξεις στο κείμενο και αφού διαβάσετε όλη την πρόταση, να ελέγχετε αν όντως μπορούν να τις
αντικαταστήσουν χωρίς να αλλοιώνεται το νόημα.)
β. Η δεύτερη παράγραφος συνδέεται με την πρώτη με χρήση των ετυμολογικά συγγενών λέξεων « απειλείται- απειλή».
Η τρίτη με τη δεύτερη συνδέεται με τη χρήση της διαρθρωτικής λέξεις «έπειτα»,που δηλώνει χρόνο.
Η τέταρτη με την τρίτη συνδέεται με τη χρήση της αντωνυμίας «τούτο» και
συγκεκριμένα μέσα στη φράση «για τούτο», που δηλώνει επεξήγηση.
Η πέμπτη με την τέταρτη συνδέεται με τη χρήση της φράσης «ένας άλλος», που δηλώνει απαρίθμηση ιδεών.
Η έκτη με την πέμπτη συνδέεται με τη χρήση της λέξης «τέλος», που δηλώνει επίσης απαρίθμηση ιδεών.
Η έβδομη με την έκτη συνδέεται με τη χρήση της λέξης «λοιπόν», που δηλώνει συμπέρασμα.
(Οδηγίες: Σε αυτές τις ασκήσεις εντοπίζουμε διαρθρωτικές λέξεις- φράσεις,
επανάληψη λέξεων, χρήση της δεικτικής αντωνυμίας ή χρήση συνωνύμων)
Γ. Το ποίημα του Γεωργίου Σουρή, αν και γραμμένο σε μια εποχή μακρινή από τη δική μας, παραμένει επίκαιρο. Η κακή οικονομική διαχείριση που φέρνει ως αποτέλεσμα το οικονομικό έλλειμμα σε μία χώρα που περηφανεύεται για το ένδοξο παρελθόν της, παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην αφήγησή της ελληνικής πραγματικότητας. Με τη χρήση των μεταφορών αισθητοποιεί αυτή την κατάσταση («εκατό να εξοδεύει και πενήντα να μαζεύει; Να τρέφει όλους τους αργούς, νά ‘χει επτά Πρωθυπουργούς, ταμείο δίχως χρήματα και δόξης τόσα μνήματα»).Στηλιτεύει την υποκρισία με την οποία οι δημόσιοι λειτουργοί εκτελούν τα καθήκοντά τους («να σε κλέβουν φανερά, κι ενώ αυτοί σε κλέβουνε τον κλέφτη να γυρεύουνε; Όλα σ’ αυτή τη γη μασκαρευτήκαν ονείρατα, ελπίδες και σκοποί, οι μούρες μας μουτσούνες εγινήκαν δεν ξέρομε τί λέγεται ντροπή»). Επιπλέον, με τη χρήση γ΄ενικού προσώπου καταδεικνύει την προκλητική ημιμάθεια με την οποία ο σύγχρονος τότε, Έλληνες, επιδείκνυε τις απόψεις του («Σπαθί αντίληψη, μυαλό ξεφτέρι, κάτι μισόμαθε κι όλα τα ξέρει. Κι από προσπάππου κι από παππού συγχρόνως μπούφος και αλεπού.»). Τέλος, σατιρίζει την αντίληψη του νεοέλληνα ότι δεν χρειάζεται να προσπαθήσει ο ίδιος για να αλλάξει τα κακώς κείμενα της πραγματικότητας, με τη χρήση στερεότυπων εκφράσεων που
αντικατοπτρίζουν αυτή τη διάθεσή («Και ψωμοτύρι και για καφέ, το «δε βαρυέσαι» κι «ωχ αδερφέ»). Οι παραπάνω εικόνες, δυστυχώς, απηχούν και τη σημερινή πραγματικότητα και φθείρουν αναπότρεπτα την εμπιστοσύνη του πολίτη προς το κράτος.
(Οδηγίες: Διαβάζουμε πολύ προσεκτικά την εκφώνηση για να μη βγούμε εκτός θέματος. Πάντα χρησιμοποιούμε παραπομπές από το λογοτεχνικό κείμενο, ώστε να τεκμηριώσουμε την άποψή μας.
15 μονάδες => 07 περιεχόμενο, 05 έκφραση (συμπεριλαμβάνεται η αξιοποίηση κειμενικών δεικτών), 03 δομή, Ποινή 1 Μονάδα για υπέρβαση του ορίου των λέξεων!)
Δ. Αξιότιμοι παρευρισκόμενοι,
Πρόλογος: Θέμα (γράφουμε με δικά μας λόγια τα δεδομένα της εκφώνησης)
Θέση (από ποια θέση, ως τι εκφωνούμε την ομιλία)
Κυρίως θέμα
Μετασχηματίζουμε αυτές τις δύο ιδέες από τα κείμενα αναφοράς
1. Η σοβαρότερη απειλή προέρχεται από την αυξανόμενη πολιτική αδιαφορία
και αδράνεια των πολιτών. Το ενδιαφέρον τον σύγχρονου ανθρώπου για τα
κοινά είναι μειωμένο και η συμμετοχή του στη ρύθμιση των δημοσίων
υποθέσεων μικρή. Τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα δεν τον συγκινούν πια
και για την επίλυσή τους έπαψε να αγωνίζεται. Ο ατομικός ευδαιμονισμός,
που αποτελεί το κύριο μέλημά του, τον οδηγεί στην ιδιώτευση και την
επανάπαυση. Αναπόφευκτα, αυτή η στάση αποδυναμώνει την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, τη μετατρέπει σε τύπο και μεταβιβάζει την εξουσία στα χέρια των λίγων, αυτών που έχουν τη δύναμη να ελέγχουν τον τρόπο σκέψης και ζωής του εφησυχασμένου πολίτη. Ο πολίτης σταματά να είναι το κέντρο δράσης· Κέντρο δράσης γίνεται ο επαγγελματίας πολιτικός. Καλλιεργείται με αυτόν τον τρόπο μια αίσθηση ανεπάρκειας και ανικανότητας στο να ορίσει και να καθορίσει ο ίδιος ο πολίτης τη ζωή του και να διαμορφώσει αποφασιστικά τους όρους ύπαρξής του.
2. η δημοκρατία «εχθρούς», μόνο που διαφέρουν από τους προηγούμενους. Και εχθροί της είναι όσοι πιστεύουν ότι έχουν όλη την αλήθεια με το μέρος τους, όσοι είναι δογματικά προσκολλημένοι στις ιδέες τους. Οι άνθρωποι αυτοί φοβούνται την εξέλιξη και τη δημιουργική δύναμη του επιχειρήματος, μιας και δεν θέλουν να βρεθούν πρωταγωνιστές της επικίνδυνης περιπέτειας της ανανέωσης της σκέψης. Γι’ αυτό η αμφιβολία τους φοβίζει. Επομένως,
επιδιώκουν μορφές διακυβέρνησης που εγγυώνται μια «αιώνια» σταθερότητα, δηλαδή πολιτεύματα που πραγματώνουν τη μονολιθικότητα της σκέψης τους σε κάθε στιγμή της καθημερινής ζωής. Όλοι αυτοί θεωρούν σαν μοναδική διέξοδο τον αυταρχισμό, ακόμη κι όταν δεν το ομολογούν άμεσα.
Επίλογος
Το ζήτημα που αναπτύξαμε είναι πολύ σημαντικό. Για ποιους λόγους;
(σύνοψη του περιεχομένου των ζητουμένων)
Σας ευχαριστώ
(Οδηγίες: Διαβάζουμε προσεκτικά την εκφώνηση και εντοπίζουμε το
επικοινωνιακό πλαίσιο, τα δεδομένα και τα ζητούμενα. Έπειτα, φτιάχνουμε ένα σχεδιάγραμμα στο πρόχειρό μας με τα βασικά σημεία που θα αναπτύξουμε.
Έκθεση: 30 μονάδες: 12 μονάδες περιεχόμενο, 08 μονάδες μορφή, 10 μονάδες δομή Ποινή 1 Μονάδα για υπέρβαση του ορίου των λέξεων! (+/- 01 μονάδα ανάλογα με την εικόνα του γραπτού)
Καλή τύχη!
Επιμέλεια:
Κατερίνα Παπούλη, Φιλόλογος
Leader Teacher του τομέα Έκθεσης- Λογοτεχνίας
