Αρχαία: Θεματογραφία Β’ & Γ’ Λυκείου – eBook Εξάσκησης

Περιγραφή

Τι είναι το eBook Εξάσκησης για το Αδίδακτο κείμενο στα Αρχαία Ανθρωπιστικών;

Το eBook Εξάσκησης για το αδίδακτο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας της Β’ και Γ’ Λυκείου σημαντικό μέρος μιας ολοκληρωμένης σπουδής για το μάθημα του αδίδακτου του αρχαίου ελληνικού λόγου. Αποτελεί μια ολοκληρωμένη σπουδή, καθώς σε κάθε διαμορφωμένη, διδακτική ενότητα εμπεριέχονται αρχαιοελληνικά αποσπάσματα αττικής πεζογραφίας προς μετάφραση, εισαγωγικές πληροφορίες για το αρχαιοελληνικό κείμενο, βοηθητικό λεξιλόγιο, ερωτήσεις κατανόησης βασισμένων στο αμετάφραστο αρχαιοελληνικό απόσπασμα, γραμματικές και συντακτικές ασκήσεις. Στο τέλος κάθε διδακτικής ενότητας έχει διαμορφωθεί ένα κριτήριο αξιολόγησης, το οποίο εξετάζει τη μεταφραστική ικανότητα των παιδιών, τις γραμματικές γνώσεις των μαθητών, την εμπέδωση των υπό εξέταση συντακτικών φαινομένων της εκάστοτε ενότητας και θέτει μία ερώτηση κατανόησης βασισμένη στο αρχαιοελληνικό απόσπασμα. Συνοψίζοντας, οι ασκήσεις είναι πολυποίκιλες και έχουν υποστηρικτικό χαρακτήρα τόσο για το διδακτικό έργο του καθηγητή/της καθηγήτριας όσο και για την κοπιώδη, προσωπική μελέτη του εκάστοτε μαθητή και της εκάστοτε μαθήτριας.

Πιο συγκεκριμένα, για κάθε διδακτική ενότητα υπάρχουν τα εξής:

α) εισαγωγικές πληροφορίες του γράφοντος

β) άγνωστο αρχαιοελληνικό απόσπασμα αττικής πεζογραφίας

γ) βοηθητικό υπόμνημα διευκρίνισης χρωματισμένων λέξεων ανάλογα με τον συντακτικό τους ρόλο

δ) βοηθητικό λεξιλόγιο, το οποίο εμπεριέχει την ερμηνεία και τη σημασία δύσκολων λέξεων και το συντακτικό των ρημάτων και των ρηματικών τύπων (μετοχών & απαρεμφάτων).

ε) γραμματική με τις εξαιρέσεις

στ) συντακτικό και ιδιαίτερα συντακτικά φαινόμενα

ζ) κριτήριο αξιολόγησης των γραμματικών και συντακτικών φαινομένων, στα οποία έγινε λόγος στην εκάστοτε ενότητα

Παράλληλα, με τις ασκήσεις, στο τμήμα της γραμματικής και του συντακτικού υπάρχουν οι κανόνες και οι εξαιρέσεις ή ιδιομορφίες κωδικοποιημένης μορφής, δηλαδή είναι διαμορφωμένοι σε μορφή δομημένων πινάκων του εκάστοτε γραμματικού και συντακτικού φαινομένου. Ο απώτερος σκοπός είναι η προσφορά βοήθειας τόσο στον διδάσκοντα κατά τη διδακτική του πράξη, όσο και στον διδασκόμενο μαθητή στην πληρέστερη κατανόηση και εμπέδωση της γνώσης του.

Στο τέλος κάθε διδακτικής ενότητας υπάρχουν κριτήρια αξιολόγησης για την πρόσθετη εξάσκηση του μαθητή/της μαθήτριας σε όλα σημαντικά σημεία της διδακτικής ενότητας σχετιζόμενα με την μετάφραση, την γραμματική, το συντακτικό και τα συντακτικά φαινόμενα.

Το eBook Εξάσκησης για το Αδίδακτο Αρχαίων Ελληνικών Β΄ και Γ΄ Λυκείου είναι εύχρηστο και εύληπτο, τόσο για τον εκπαιδευτικό, που επιδιώκει να αξιοποιήσει στο έπακρον τους διδακτικούς στόχους του μαθήματος, όσο και για τον μαθητή/την μαθήτρια, που επιθυμούν να εμπεδώσει και να έρθει σ’ επαφή με τον αρχαίο ελληνικό λόγο.

Περιεχόμενα ενοτήτων 

Σε κάθε ενότητα έχουν διαμορφωθεί εγκατεσπαρμένες ασκήσεις και αντίστοιχες κωδικοποιημένες σημειώσεις σχετικές με τη γραμματική:

1. Ουσιαστικά: α’, β’, γ’ κλίσης & ανώμαλα ουσιαστικά.
2. Επίθετα & Παραθετικά Επιθέτων και Επιρρημάτων.
3. Αντωνυμίες.
4. Ρήματα:

α) Τα βαρύτονα ρήματα

β) Ο αόριστος β’

γ) Ο μέλλοντας και ο αόριστος των ενρινόληκτων και υγρόληκτων ρημάτων

δ) Ο μέλλοντας των υπερδισύλλαβων σε -ίζω ρημάτων

ε) Παθητικός αόριστος α’ και β’ και παθητικός μέλλοντας β’

στ) Η κλίση των αορίστων β’ ἔβην, ἔγνων, ἔδραν, ἔφυν, ἐρρύην

ζ) Συνηρημένα ή περισπώμενα ρήματα με τις εξαιρέσεις της α΄ τάξης: ζήω – ζῶ, χρήομαι – χρῶμαι, πεινήω – πεινῶ, διψήω – διψῶ, της β΄ τάξης: πλέω, πνέω, ῥέω, δέομαι, θέω, νέω, χέω, της γ’ κλίσης: ῥιγῶ

η) Ο παρακείμενος και υπερσυντέλικος μέσης φωνής των αφωνόληκτων και ενρινόληκτων ρημάτων

θ) Ρήματα σε -μι: Συμφωνόληκτα

ι) Ρήματα σε -μι: Φωνηεντόληκτα

ια) Η κλίση των ρημάτων εἶμι, φημί, οἶδα

ιβ) Η κλίση των ρημάτων α. ἐπίσταμαι, δύναμαι, μέμνημαι και β. κεῖμαι, κάθημαι

5. Ομόηχοι & Όμοιοι Τύποι

1η Διδακτική Ενότητα:

Στην πρώτη ενότητα παρατίθενται δύο άγνωστα κείμενα αττικής πεζογραφίας, τα οποία προορίζονται για μετάφραση. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται αναλυτική επανάληψη των βασικών όρων του συντακτικού, δηλαδή υποκείμενο ρημάτων, μετοχών και απαρεμφάτων. Ειδικότερα, γίνεται λόγος για τις μορφές του υποκειμένου, για λέξεις ή φράσεις ή προτάσεις που αντικαθιστούν ένα υποκείμενο, για την αττική σύνταξη, για το σχήμα κατά σύνεση ή κατά το νοούμενο, για την εμπρόθετη μορφή χωρίς άρθρο – εμπρόθετος προσδιορισμός ως υποκείμενο και για την πρόληψη του υποκειμένου Επιπλέον, γίνεται αναλυτικός λόγος για το αντικείμενο είτε πρόκειται για μονόπτωτα είτε για δίπτωτα ρήματα με αναφορές στις μορφές του άμεσου και έμμεσου αντικειμένου. Τέλος, γίνεται λόγος για το απλό κατηγορούμενο και για τις μορφές του.

2η Διδακτική Ενότητα:

Στη δεύτερη ενότητα διατίθενται δύο αρχαία αποσπάσματα αττικής πεζογραφίας. Αναλυτικότερα, γίνεται επανάληψη και ακριβής ανάλυση των τριών ειδών μετοχών (επιθετική, κατηγορηματική, επιρρηματική) και των ρημάτων / ρηματικών τύπων από τους οποίους εξαρτώνται οι κατηγορηματικές και επιρρηματικές μετοχές. Επιπρόσθετα, γίνεται σαφές πως η επιθετική μετοχή λειτουργεί συντακτικά σαν όνομα, καταλαμβάνοντας τη συντακτική θέση των εξής: υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο, επιθετικός προσδιορισμός, κατηγορηματικός προσδιορισμός (όταν είναι άναρθρη), παράθεση, επεξήγηση, ονοματικός ετερόπτωτος ή εμπρόθετος προσδιορισμός, δοτική προσωπική. Επιπλέον, η διδασκαλία εστιάζεται στο έναρθρο και άναρθρο απαρέμφατο, στην ετεροπροσωπία και ταυτοπροσωπία του απαρεμφάτου. Εν τέλει, στη σύνταξη της δοτικής προσωπικής, μόνο στην απρόσωπη σύνταξη.

3η Διδακτική Ενότητα:

Στη τρίτη ενότητα υπάρχουν τρία αποσπάσματα αρχαιοελληνικού λόγου. Πιο αναλυτικά, γίνεται εστίαση στις ιδιαιτερότητες της κατηγορηματικής μετοχής, διότι τα ρήματα αἰδοῦμαι / αἰσχύνομαι, γιγνώσκω, μανθάνω, οἶδα, ἐπίσταμαι και φαίνομαι συντάσσονται με μετοχή ή απαρέμφατο. Επίσης, στις ιδιαιτερότητες της αιτιολογικής μετοχής (αντικειμενικής αιτιολογίας, υποκειμενικής αιτιολογίας, υποθετικής αιτιολογίας). Περαιτέρω, γίνεται λόγος για τη δοτική προσωπική, μόνο στην απρόσωπη σύνταξη, καθώς έγινε λόγος για την δοτική προσωπική προσωπικής σύνταξης στην 2^η  διδακτική ενότητα. Εν κατακλείδι, γίνεται αναφορά στα ρηματικά επίθετα σε -τος, -τεος, με τα οποία συντάσσεται η δοτική προσωπική.

4η Διδακτική Ενότητα:

Η τέταρτη ενότητα εμπεριέχει δύο κείμενα αρχαίας αττικής πεζογραφίας. Συγκεκριμένα, δίνεται έμφαση στις μορφές του κατηγορουμένου (α. κατηγορούμενο αντικειμένου, β. προληπτικό, γ. επιρρηματικό, δ. γενική κατηγορηματική). Επιπρόσθετα, γίνεται λόγος για τον β΄ όρο σύγκρισης, ο οποίος έχει συνήθεις και σπανιότερες μορφές εκφοράς.

5η Διδακτική Ενότητα:

Στη πέμπτη ενότητα εμπεριέχονται δύο κείμενα αττικής πεζογραφίας του αρχαιοελληνικού λόγου. Επεξηγηματικότερα, δίνεται προσοχή στους ονοματικούς ομοιόπτωτους προσδιορισμούς (επιθετικός προσδιορισμός, κατηγορηματικός προσδιορισμός, παράθεση, επεξήγηση) και σε σημαντικά τεχνάσματα διάκρισης της κάθε συντακτικής περίπτωσης. Επίσης, γίνεται λόγος στους ετερόπτωτους προσδιορισμούς (γενική κτητική / διαιρετική / δημιουργού / ιδιότητας / ύλης / αξίας ή τιμήματος / αιτία / περιεχομένου / συγκριτική / αντικειμενική / υποκειμενική, δοτική αντικειμενική / αναφοράς, αιτιατική αναφοράς) εστιάζοντας από ποιες λέξεις εξαρτώνται οι πλάγιες πτώσεις, ώστε να γίνει η σωστή συντακτική αναγνώριση. Τέλος, σε αυτή την ενότητα υπάρχουν επαναληπτικές ασκήσεις του συντακτικού των τεσσάρων προηγούμενων ενοτήτων.

6η Διδακτική Ενότητα:

Στη έκτη ενότητα υπάρχει ένα αρχαίο κείμενο αττικής πεζογραφίας. Αναλυτικότερα, γίνεται επανάληψη και ανάλυση στους επιρρηματικούς προσδιορισμούς είτε απρόθετης μορφής (καθαρά επιρρηματικοί προσδιορισμοί & πλάγιες πτώσεις ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί) είτε εμπρόθετης μορφής (προερχόμενα από προθετικά σύνολα). Εν τέλει, σε αυτή την ενότητα διατίθενται επαναληπτικές ασκήσεις στο συντακτικό των πέντε προηγούμενων ενοτήτων.